Voor u ligt de programmabegroting 2024-2027.
De programma’s zijn in zowel inhoudelijk als financieel opzicht overzichtelijk door het opnemen van speerpunten per programma. Deze zijn gebaseerd op de speerpunten van het college voor de komende jaren en de door uw raad vastgestelde beleidsnota's. Per programma zijn op product-activiteit niveau de meerjarige baten en lasten inzichtelijk, alsmede de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves.
Overzicht structureel en incidenteel begrotingssaldo
Bedragen * €1.000 | ||||
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Incidenteel begrotingssaldo | -200 | -373 | 62 | -116 |
Structureel begrotingssaldo | 205 | 404 | -1.516 | -606 |
Saldo begroting 2024-2027 | 4 | 32 | -1.454 | -722 |
In de tabel zijn het structureel en incidenteel saldo separaat weergegeven. De beoordeling voor de goedkeuring door de provincie wordt gebaseerd op het structurele saldo, daarbij wordt meegewogen dat de algemene reserve niet grotendeels ter dekking van het incidentele saldo wordt gebracht. Dat betekent dat niet alleen naar de structurele begrotingssaldi moet worden gekeken, maar dat ook de incidentele saldi zullen moeten worden aangepakt om te voorkomen dat deze ten laste van de algemene reserve komen.
Het “saldo begroting 2024-2027” is de eindconclusie van het proces van de totstandkoming van de begroting. In het vervolg van deze samenvatting nemen we u mee in het verloop van het saldo sinds de vorige begroting.
De afgelopen jaren is veelvuldig de term "ravijnjaar" aangehaald, zijnde het jaar 2026 en volgend, waarin de uitkering van het Rijk achter zou blijven. De compensatie in de uitkeringen van het Rijk na 2025, en de stijgende kosten, is in onderstaande tabel duidelijk te zien. De Provincie, als toezichthouder, is hier mee bekend en kijkt voor de regimebepaling (preventief of repressief) in eerste instantie of 2024 sluitend is. Uit onderstaande tabel volgt dat 2024 sluitend is en daarmee het toezicht repressief zal blijven.
De tabel geeft het primaire begrotingssaldo aan en vervolgens treft u de structurele doorwerkingen van de P&C Producten van 2023 aan. Vervolgens ziet u de verschillende posten die per programma zijn uitgesplitst. Dit alles leidt tot het saldo van deze Begroting.
Totaaloverzicht verloop begrotingssaldo
Bedragen * €1.000 | ||||
Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
---|---|---|---|---|
Primaire begroting | 140 | 519 | 69 | 69 |
Structurele doorwerking 1e Berap 2023 | -336 | -336 | -337 | -337 |
Structurele doorwerking Perspectiefnota 2024 | 246 | -3 | -163 | 329 |
Structurele doorwerking 2e Berap 2023 | -13 | -13 | -13 | -13 |
Tussentotaal | 37 | 166 | -444 | 48 |
Begroting 2024 - 2027 | ||||
Structrureel besluit uit 2e Berap | 0 | 0 | 0 | 0 |
Administratieve wijzigingen | -251 | 0 | 0 | 0 |
Nieuw beleid | -155 | -155 | -155 | -155 |
Bestaand beleid | 1.589 | 1.492 | 1.636 | 2.127 |
Autonome ontwikkelingen | -887 | -953 | -1.783 | -1.846 |
Indexering | -329 | -519 | -708 | -895 |
Totaal gevolgen begroting 2024 - 2027 | -33 | -135 | -1.010 | -770 |
Totaal | 4 | 32 | -1.454 | -722 |
Toelichting bij de tabel:
Primaire begroting
De primaire begroting betreft de begroting zoals deze het jaar hiervoor is vast gesteld (in dit geval eind 2022 vastgesteld, de Begroting 2023).
Perspectiefnota
De financiële structurele doorwerking van de posten opgenomen, na verwerking van de Perspectiefnota 2024.
Berap I en II
De eerste en tweede bestuursrapportage (Berap I en II) beschrijft de financiële ontwikkeling gedurende het boekjaar. Deze ontwikkeling heeft, zoals altijd, gevolgen voor de financiën in de komende jaren. Deze structurele doorwerking treft u in bovenstaande tabel aan.
Nieuw beleid:
Nieuw beleid heeft betrekking op (extra) middelen voor uitbreiding van een nieuwe taak of beleidswijziging op bestaande taken en beleidsterreinen. Het gaat hierbij om zowel beleidsintensiveringen als -extensiveringen. Ook ombuigingen en taakstelling behoren tot deze categorie.
Bestaand beleid:
Dit betreft mutaties die naar aard en inhoud betrekking hebben op een bijstelling van het huidig beleid. Het gaat bijvoorbeeld om mutaties volgend uit de bestaande personeelsbegroting, areaaluitbreiding, vrijvallende kapitaallasten, en neutrale wijzigingen die ten tijde van de begroting worden geïnventariseerd.
Autonome ontwikkelingen:
Autonome ontwikkelingen zijn ontwikkelingen die op de gemeente afkomen en waar de gemeente zelf geen invloed op kan uitoefenen.
Indexering
In deze begroting is rekening gehouden met de indexeringen voor de komende jaren, volgens de systematiek zoals deze was opgenomen en vastgesteld in de Begroting 2023. In de paragraaf Bedrijfsvoering vind u onder "Overige Ontwikkelingen" hier nog een samenvatting van terug.
In de Begroting 2024 is er voor gekozen om de indexering op de personeelslasten rechtstreeks te verwerken in de personeelsbegroting en deze als geheel te verwerken . U vindt deze terug in de post "Actualisatie formatiebegroting 2024-2027" in de verschillende programma's.
De post "indexering" in bovenstaande tabel is het saldo van:
- Indexering 'Prijzen netto materiële consumptie' (dit betreft de budgetten waarbij niet de looncomponent maar de overige kosten de belangrijkste factor is).
-Indexering leges.
Overzicht saldo verdeeld over de programma’s
De totaalbedragen die in het overzicht begrotingssaldo staan, zijn in onderstaande tabel verdeeld over de programma’s. Toelichting daarbij is bij de diverse programma’s opgenomen.
Bedragen * € 1.000 | Rekening | Begroting | Begroting | Meerjarenraming | |||
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | ||
1 | Algemeen bestuur | -2.152 | -2.504 | -2.598 | -2.622 | -2.672 | -2.715 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2 | Integrale veiligheid | -1.296 | -1.566 | -1.720 | -1.764 | -1.804 | -1.825 |
3 | Ruimtelijk domein | -6.449 | -7.519 | -8.049 | -8.850 | -9.159 | -9.252 |
4 | Sociaal domein | -13.203 | -12.450 | -13.096 | -13.552 | -13.642 | -13.692 |
5 | Financiën | -5.991 | -5.742 | -6.303 | -6.212 | -6.547 | -6.729 |
Totaal lasten | -29.091 | -29.782 | -31.766 | -33.000 | -33.822 | -34.214 | |
1 | Algemeen bestuur | 299 | 153 | 153 | 153 | 153 | 153 |
2 | Integrale veiligheid | 68 | 105 | 115 | 123 | 128 | 132 |
3 | Ruimtelijk domein | 4.201 | 3.931 | 4.278 | 4.402 | 4.554 | 4.714 |
4 | Sociaal domein | 2.589 | 2.505 | 2.400 | 2.399 | 2.399 | 2.398 |
5 | Financiën | 22.804 | 21.570 | 24.644 | 25.973 | 25.063 | 26.023 |
Totaal baten | 29.962 | 28.264 | 31.590 | 33.050 | 32.296 | 33.419 | |
Saldo voor mutaties reserves | 871 | 0 | 0 | 0 | |||
Toevoegingen reserves | -587 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Onttrekkingen reserves | 2.077 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo reserves | 1.489 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo na mutaties reserves | 2.360 | -460 | 4 | 32 | -1.454 | -722 |
Ontwikkeling algemene reserve
In deze begroting heeft het college opnieuw aandacht geschonken aan instandhouding dan wel toename van de algemene reserve in de begrotingsperiode 2024-2027. Dit door een zo gunstig mogelijk begrotingssaldo te effectueren, maar ook door in de komende begrotingsperiode geen uitnamen uit de algemene reserve voor intensivering van bestaand of nieuw beleid aan uw raad voor te stellen. Als gevolg van het positieve saldo van de jaarrekening 2022 en het besluit van uw raad om een groot deel van dit saldo te storten in de algemene reserve, is de meerjarige trend van de algemene reserve positief. Het opheffen van de bestemmingsreserve Weerstandsvermogen en dit geld te storten in de algemene reserve zorgt voor een verdere toename, zie paragraaf weerstandsvermogen. De onzekerheden over de algemene uitkering van het Rijk voor de jaren 2026 en volgend lijken de algemene reserve onder druk te zetten. Nu vele gemeenten een begroting indienen, gelijk onze gemeente, met een tekort op de jaren 2026 en volgend, wordt de druk op het Rijk verder opgevoerd om gemeenten te gaan compenseren voor deze tekorten. De verwachting is dan ook dat de inzet van VNG op dit punt zal leiden tot een aanpassing op de algemene uitkering en daarmee niet de impact op de algemene reserve zal hebben zoals deze nu in deze begroting naar voren komt.
Investeringen 2024-2027
Uw raad heeft vanaf het begrotingsjaar 2021 besloten om een kapitaallastenlimiet van € 300.000,- in te stellen. Dit is vanuit een bezuinigingsoogpunt toentertijd besloten. Tevens heeft uw raad bij het vaststellen hiervan ook besloten om een reserve in te stellen om schommelingen op te kunnen vangen. In de Begroting 2023 is deze kapitaallastenlimiet geïndexeerd naar € 350.000 voor 2023. Het instellen van de kapitaallastenlimiet is altijd als tijdelijk middel bedoeld, en daarbij is ook in de verschillende P&C Producten door de jaren heen aangegeven dat dit geen toekomstbestendige maatregel is. Ook de Provincie heeft hierop gewezen. Inmiddels moeten we concluderen dat het handhaven van deze limiet op de kapitaallasten niet meer mogelijk en wenselijk is. In deze begroting 2024 is dan ook geen rekening meer gehouden met een kapitaallasten limiet.